Wat is belangrijk voor kopers van een gebruikte EV? TNO zocht het uit

Nederland wil in 2050 schoon en stil op de weg. Elektrische auto's zijn daarbij onmisbaar, maar nieuw zijn ze voor veel mensen helaas nog te duur. De tweedehandsmarkt is dé plek waar elektrisch rijden echt toegankelijk wordt. Maar ja, een gebruikte EV kopen, dat doe je niet zomaar. Wat maakt dat mensen de sprong wagen? TNO ging op onderzoek uit en schetste een boeiend beeld van de tweedehands EV-koper. In opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat vroegen ze 1512 mensen naar hun drijfveren en twijfels. Die kopers zijn helemaal niet zo eenduidig als je zou denken. TNO ontdekte vijf verschillende types kopers. Elk met hun eigen wensen, verwachtingen en struikelblokken. Wat die mensen nu echt? Wij hebben het onderzoek voor je doorgenomen.

Een groeispurt is nog geen finish

De markt voor tweedehands elektrische auto's zit in de lift. Steeds meer EV's vinden hun weg naar de occasionmarkt, aangespoord door de groeiende populariteit van elektrisch rijden. En er is steeds meer keus, en vaak tegen een vrij aantrekkelijke prijs. TNO constateert dan ook een stevige groei: in 2023 was 2,2% van alle tweedehands auto's in Nederland volledig elektrisch, tegenover 1,5% in 2022. Dat zijn nog maar kleine percentages, maar die laten wel een groei van maar liefst 50% zien.

Maar laten we niet te vroeg juichen. Want hoewel de tweedehands EV-markt aardig groeit, is er nog een lange weg te gaan. De ambitie is om in 2040 70% van de occasions elektrisch te hebben. Om dat te bereiken, moeten we nog flink gas geven.

Vijf soorten EV-kopers: Van early adopters tot benzinesnuivers

Niet iedereen stapt zomaar in een elektrische auto. De ene koper is de andere niet, en dat geldt zeker als het gaat om tweedehands EV's. TNO heeft ontdekt dat er grofweg vijf verschillende types kopers zijn, elk met hun eigen motivatie en prioriteiten. Laten we ze eens voorstellen:

1. De EV-pionier: Dit zijn de voorlopers, de echte EV-enthousiastelingen. Ze zijn vaak als eerste overgestapt op elektrisch rijden en zijn al geruime tijd helemaal vertrouwd met de technologie. Prijs is voor hen van ondergeschikt belang; ze willen vooral de nieuwste snufjes en de beste prestaties. Denk aan de early adopters met een Tesla Model S op de oprit.
2. De volger: Deze groep is geïnteresseerd in EV's, maar nog niet helemaal overtuigd. Ze horen positieve verhalen van anderen en zien dat elektrisch rijden steeds normaler wordt. Ze zijn gevoelig voor trends en willen graag meedoen, maar wel tegen een acceptabele prijs. Een Kia e-Niro of Hyundai Kona Electric zou hen wel eens kunnen bekoren.
3. De prijsbewuste: Voor deze kopers is de prijs doorslaggevend. Ze staan open voor een EV, maar alleen als het financieel aantrekkelijk is. Subsidies en prijsdalingen geven hen het laatste zetje. Een gebruikte Nissan Leaf of Renault ZOE past goed in hun straatje.
4. De zekerheidszoeker: Deze groep wil vooral gemak en betrouwbaarheid. Ze zijn nog niet helemaal overtuigd van de actieradius van EV's en maken zich zorgen over laadmogelijkheden. Een auto met een grote actieradius en goede snellaadmogelijkheden zou hen geruststellen. Misschien een gebruikte Tesla Model 3 of Kia EV6?
5. De fossiele rijder: Deze kopers zijn nog niet toe aan elektrisch rijden. Ze houden vast aan hun vertrouwde benzine- of dieselauto en zien vooral de nadelen van EV's, zoals de hogere aanschafprijs en de beperkte actieradius. Het zal nog wel even duren voordat ze de overstap maken, als ze dat al ooit doen.

Mismatch tussen daadwerkelijke kennis, het “horen van” en een mening

Een opvallende ontdekking in het TNO-onderzoek is dat veel mensen denken dat ze alles al weten over elektrische auto's, terwijl ze er nog nooit zelf in hebben gereden. Slechts 40% van de ondervraagden heeft daadwerkelijk ervaring met een EV, maar liefst 74% denkt genoeg kennis te hebben om een goede keuze te maken. Dat is een behoorlijke mismatch.

Het lijkt erop dat we ons graag laten leiden door verhalen van anderen, of door wat we lezen op internet. Maar hoe goed die informatie ook is, niets slaat op de ervaring van zelf achter het stuur van een EV kruipen. Pas dan voel je hoe soepel die versnelling is, hoe stil het is in de cabine, en hoe het is om te 'tanken' bij een laadpaal.

Die kloof tussen denken en doen kan leiden tot verkeerde verwachtingen. Mensen die nog nooit in een EV hebben gereden, hebben misschien een vertekend beeld van de actieradius, de laadsnelheid of het rijgedrag. En dat kan weer leiden tot teleurstellingen of twijfels.

Daarom is het zo belangrijk om mensen de kans te geven om zelf te ervaren hoe het is om elektrisch te rijden. Denk aan proefritten bij dealers, of aan initiatieven waarbij mensen een EV als vervangend vervoer kunnen gebruiken. Hoe meer mensen elektrisch rijden in de praktijk ervaren, hoe sneller die kennisillusie verdwijnt en hoe groter het vertrouwen in EV's wordt.

Uiteindelijk gaat het toch om de prijs, actieradius en kilometerstand

Waar letten mensen nu écht op als ze een tweedehands elektrische auto kopen? TNO heeft de belangrijkste factoren uiteraard op een rijtje gezet. En wat blijkt? Het draait vooral om deze drie dingen, die natuurlijk echt niet voorspelbaar zijn:

1. Prijs: Natuurlijk is de prijs voor de meeste mensen een belangrijke factor, of je nu een elektrische auto koopt of een benzineauto. Dat geldt zeker voor de 'Prijsbewusten' en de 'Zekerheidszoekers'. Zij willen graag elektrisch rijden, maar wel voor een schappelijke prijs.

2. Actieradius: Hoe ver kom je op één acculading? Dat is een vraag die veel mensen bezighoudt, vooral de ‘EV-pioniers’ en de ‘Volgers’. Zij willen graag de zekerheid hebben dat ze met hun elektrische occasion ook langere afstanden kunnen afleggen zonder steeds te hoeven laden.

3. Kilometerstand: Net als bij 'gewone' tweedehands auto's kijken mensen ook bij EV's naar de kilometerstand. Een lage kilometerstand geeft een gevoel van betrouwbaarheid, vooral voor de 'Zekerheidszoekers' en de 'Fossiele Rijders'.

Naast deze 'Grote Drie' spelen ook nog meer dingen een belangrijkere rol. Snelladen bijvoorbeeld, is voor veel mensen een must-have. Dat kan natuurlijk met nagenoeg alle elektrische auto’s, maar lang niet iedereen weet dat. De mogelijkheid om in korte tijd de accu weer vol te gooien, neemt uiteraard een belangrijke drempel weg voor elektrisch rijden.

Maar ook innovaties zoals Vehicle-to-Grid (V2G), waarbij je de energie uit je auto weer terug kunt leveren aan het net, wordt steeds interessanter, al is dit nog een beetje toekomstmuziek. Dergelijke technologische ontwikkelingen zorgen er in ieder geval wel voor dat EV's steeds praktischer en aantrekkelijker worden voor een groter publiek.

De kloof tussen goede bedoelingen en daadwerkelijk doen

Het is opvallend dat veel mensen best wel open staan voor een elektrische auto, maar als puntje bij paaltje komt, dan kiezen ze toch weer voor een benzineauto. Dat komt door de zogenaamde 'intentie-gedragskloof': we willen wel, maar doen het niet.

Die kloof heeft verschillende oorzaken. Ten eerste is er nog altijd onzekerheid over elektrisch rijden. Hoe zit het met de actieradius? Kan ik wel overal laden? Is een EV wel betrouwbaar? Zulke vragen houden mensen tegen.

Ten tweede spelen gewoontes een rol. We zijn nu eenmaal gewend aan benzineauto's. We weten hoe ze werken, waar we moeten tanken, en hoeveel dat kost. Een EV is toch een beetje een sprong in het diepe.

En tot slot is er ook een psychologische factor. Mensen zijn vaak bang voor verandering. Een nieuwe auto kopen is al spannend genoeg, laat staan een auto met een hele nieuwe technologie.

Om die intentie-gedragskloof te overbruggen, is meer nodig dan alleen maar goedkope EV's. We moeten ook werken aan het vertrouwen in elektrisch rijden. Dat kan door duidelijke informatie te geven over de voordelen van EV's, door de laadinfrastructuur te verbeteren, en door mensen de kans te geven om zelf te ervaren hoe fijn het is om elektrisch te rijden.

Zou de Tesla Model 3-overvloed de prijsbewuste koper kunnen overtuigen?

Er is iets bijzonders aan de hand op de tweedehands EV-markt. Een ware vloedgolf van Tesla Model 3's rolt onze kant op. In 2019 was deze elektrische sedan een enorme hit, mede dankzij gunstige belastingvoordelen én omdat Tesla de enige was die zulke aantallen kon leveren. Nu, een paar jaar later, komen die auto's massa terug op de markt omdat het leasecontract is afgelopen. En dat heeft zo zijn gevolgen.

Die grote aanvoer van die gebruikte Tesla's kan leiden tot een flinke prijsdaling op de tweedehandsmarkt. Goed nieuws voor de 'Prijsbewuste' koper dus want een Tesla Model 3, die voorheen onbereikbaar leek, komt nu wellicht binnen handbereik.

Maar deze 'Tesla-golf' heeft ook een bredere impact. Meer betaalbare EV's op de markt kunnen de drempel voor elektrisch rijden verlagen. Mensen die eerder twijfelden vanwege de hoge aanschafprijs, kunnen nu toch over de streep getrokken worden. En dat is weer goed nieuws voor het milieu en voor de transitie naar een duurzame samenleving.

Of die Tesla-golf nu echt een tsunami wordt of eerder een rustig opkomend tij, de markt voor tweedehands EV's is in ieder geval volop in beweging. En dat maakt het extra interessant om de ontwikkelingen op de voet te volgen.

Hoe stimuleren we de tweedehands EV-markt?

De tweedehands EV-markt heeft de wind mee, maar om de ambitieuze doelen voor 2040 te halen, is een stevige duw in de rug nodig. Welke maatregelen kunnen de overheid en de auto-industrie nemen om de adoptie van tweedehands EV's te versnellen? TNO geeft een aantal concrete aanbevelingen:

• Maak elektrisch rijden betaalbaar
  Subsidies en belastingvoordelen kunnen de aanschafprijs van een tweedehands EV aantrekkelijker maken, vooral voor de 'Prijsbewusten' onder ons.
• Investeer in laadinfrastructuur
  Meer laadpalen, en dan vooral in woonwijken en bij appartementencomplexen, nemen een belangrijke drempel weg voor mensen die thuis niet kunnen laden.
• Communiceer de voordelen van EV's
  Laat zien hoe snel de technologie zich ontwikkelt, benadruk de steeds langere actieradius en de snelle laadmogelijkheden. Zo weten mensen wat er mogelijk is.
• Laat mensen het zelf ervaren
  Organiseer proefritten en ervaringsdagen, zodat mensen de voordelen van elektrisch rijden aan den lijve kunnen ondervinden. Weg met die kennisillusie!

De toekomst is elektrisch, maar geduld is een schone zaak

De transitie naar een volledig elektrisch wagenpark in 2050 is een uitdaging, maar zeker geen onmogelijke opgave. De tweedehands EV-markt is volop in ontwikkeling, en ontwikkelingen zoals de te verwachten vloedgolf aan Tesla Model 3’s bieden steeds meer mogelijkheden voor mensen die de overstap willen maken. Met de juiste stimulans en een beetje geduld komt die schone en stille toekomst toch echt steeds dichterbij.

Wil je het onderzoek van TNO zelf bekijken? Dat kan natuurlijk, het is echt interessant om te lezen, hier kun je de PDF downloaden. Bereid je wel voor op bijna 90 pagina’s.