Nationaal Laadonderzoek 2024: We zijn aardig op weg, maar er zijn nog genoeg uitdagingen

Het Nationaal Laadonderzoek 2024 laat zien dat steeds meer particulieren de overstap maken naar elektrisch rijden en dat de laadinfrastructuur gestaag uitbreidt. Het lijkt erop dat we goed op weg zijn naar een schonere en duurzamere toekomst op de Nederlandse wegen. Maar schijn bedriegt, want achter deze positieve cijfers schuilen uitdagingen die de belofte van elektrisch rijden voor iedereen in de weg staan. Terwijl de ene groep EV-rijders zorgeloos hun auto thuis oplaadt, worstelt een andere groep met de beperkingen van openbare laadpalen en onduidelijke tarieven. Elektrisch rijden klinkt als de toekomst, maar waarom blijft het voor velen nog steeds een onbereikbare droom, of zelfs een nachtmerrie?

Samenvatting en analyse van Nationaal Laadonderzoek 2024

Het Nationaal Laadonderzoek 2024 is uitgevoerd door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), ElaadNL en de Vereniging Elektrische Rijders (VER), in samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), via een grootschalige enquête onder Nederlandse EV-rijders. Het onderzoek biedt een goed beeld van de ervaringen van EV-rijders, maar vergeet daarbij niet dat men alleen de EV-rijders heeft ondervraagd. De mensen die overwegen een EV aan te schaffen, of daar juist tegen zijn, zijn niet bij het onderzoek betrokken.

Dat betekent dat het alleen dat deel van de automobilisten belicht, die al een EV rijden. Daardoor kunnen de knelpunten voor specifieke groepen wellicht onderbelicht blijven. Maar laten we toch eens kijken naar de obstakels die de Nederlandse EV-rijders in de weg staan. We hebben de voornaamste bevindingen uit het ruim 50 pagina’s tellende Nationaal Laadonderzoek voor je samengevat, en daar meteen even kritisch naar gekeken:

1. Elektrisch rijden groeit, maar niet zonder hobbels
   • Steeds meer Nederlanders stappen over op elektrisch rijden, vooral particuliere rijders. Dit is goed nieuws, maar de vraag is of die groei wel doorzet als niet iedereen kan profiteren van de voordelen.
   • Het onderzoek laat zien dat mannen van boven de 50 de grootste groep vormen. Waar zijn de vrouwen en jongeren? Dit roept vragen op over hoe aantrekkelijk elektrisch rijden voor hen is.
2. Thuisladen is voor de meesten geweldig, voor anderen een onmogelijkheid
   • Wie thuis een oprit heeft, kan lekker goedkoop laden en vaak zelfs met zelf opgewekte zonnestroom. Voor hen is elektrisch rijden fantastisch.
   • Maar woon je in de stad of heb je geen eigen laadpaal? Dan ben je volledig afhankelijk van openbare laadpalen, die vaak duurder en minder beschikbaar zijn. Hierdoor ontstaat een tweedeling tussen ‘thuislaadwinnaars’ en ‘openbaar laadverliezers’.
3. Prijstransparantie blijft een groot mysterie
   • Zo’n 31% van de EV-rijders weet niet wat ze betalen als ze bij een openbare laadpaal laden. Dat is vreemd in een tijd waarin bijna alles digitaal te volgen is. Dit zorgt voor frustratie, vooral omdat de kosten voor het opladen vaak flink kunnen oplopen, vooral in het buitenland.
   • Iedereen wil van tevoren weten wat iets kost, toch? Waarom is dat bij laden nog steeds zo onduidelijk?
4. Slim laden en bidirectioneel laden klinken leuk, maar wie gebruikt het echt?
   • Technologieën zoals slim laden (laden op goedkope momenten) en bidirectioneel laden (je auto als accu voor het energienet gebruiken) worden gepresenteerd als de toekomst. Maar slechts een klein deel van de mensen gebruikt het daadwerkelijk of kan het überhaupt gebruiken.
   • Veel rijders staan er wel voor open, maar waarom blijft het gebruik achter? Ligt het aan de kosten, de ingewikkelde technologie, de beschikbaarheid, of simpelweg het gebrek aan goede uitleg?
5. Laden in het buitenland: soms een reis vol hindernissen
   • In Nederland gaat het laden steeds beter, maar zodra je de grens over gaat, beginnen de problemen. Onduidelijkheid over werkende laadpassen, kapotte laadpalen en tijdverlies door het zoeken naar laadpunten blijven grote ergernissen.
   • En hoewel de cijfers wat beter zijn dan vorig jaar, blijft laden in het buitenland een bron van frustratie voor veel EV-rijders.
6. De toekomst van elektrisch rijden: Is het wel zo mooi als het lijkt?
   • Ja, elektrisch rijden groeit en er worden stappen gezet in de goede richting. Maar de mooie verhalen over slim laden, goedkope tarieven en snelladen zijn nog lang niet voor iedereen realiteit.
   • Het onderzoek laat zien dat er nog veel hobbels zijn die moeten worden gladgestreken. Elektrisch rijden klinkt fantastisch, maar als we willen dat iedereen ervan profiteert, moeten er snel meer oplossingen komen voor de bovengenoemde problemen.

Elektrisch rijden groeit, maar niet zonder hobbels

De populariteit van elektrisch rijden in Nederland groeit gestaag, vooral onder particuliere rijders. Dit blijkt uit het Nationaal Laadonderzoek 2024, dat een verschuiving laat zien van zakelijke naar particuliere EV-bezitters. Een positieve ontwikkeling, maar de vraag is of deze groei wel houdbaar is als niet iedereen evenveel profiteert van de voordelen van elektrisch rijden.

Het onderzoek toont aan dat de gemiddelde EV-rijder nog steeds een man van boven de 50 is. Waar blijven de vrouwen en jongere generaties? Is elektrisch rijden voor hen minder aantrekkelijk? Of zijn er andere factoren die hen tegenhouden? Deze vragen verdienen aandacht, want als we willen dat de transitie naar elektrisch rijden een succes wordt, moet het een inclusieve beweging zijn die alle lagen van de bevolking aanspreekt.

Tweedeling: Thuisladen versus afhankelijkheid van openbare laadpalen

Het Nationaal Laadonderzoek 2024 onthult een interessante tweedeling onder EV-rijders. Terwijl 52% van de kilometers thuis wordt geladen, is een aanzienlijk deel van de bevolking, met name in stedelijke gebieden, aangewezen op openbare laadpalen. Dit creëert een kloof tussen de 'thuislaadelite', die profiteert van het gemak en de lagere kosten van thuisladen, en de 'openbare laadpleinen', die afhankelijk zijn van een infrastructuur die niet altijd aan hun behoeften voldoet.

Voor mensen met een eigen oprit of garage is thuisladen een fluitje van een cent. Je sluit je auto 's avonds aan en 's ochtends is hij weer vol, klaar voor een nieuwe dag. En met de groeiende populariteit van zonnepanelen kunnen deze EV-rijders hun auto zelfs opladen met zelf opgewekte, groene stroom. Maar wat als je in een appartement woont zonder eigen laadmogelijkheid? Of als je in een drukke straat woont waar de parkeerplaatsen schaars zijn? Dan ben je overgeleverd aan de grillen van het openbare laadnetwerk. En dat is niet altijd een pretje.

Openbare laadpalen zijn vaak duurder dan thuisladen en de beschikbaarheid kan variëren. Soms moet je lang zoeken naar een vrije paal, of kom je aan bij een laadstation dat defect is. Bovendien zijn er zorgen over de veiligheid van laden op straat, vooral 's nachts. Daarnaast zijn er nog ontwikkelingen als de vervelende blokkeertarieven. Deze ongelijke toegang tot laadinfrastructuur roept vragen op over de eerlijkheid van de EV-transitie. Is het wel eerlijk dat de ene groep profiteert van goedkope, thuis opgewekte zonnestroom, terwijl anderen meer betalen voor openbaar laden en te maken krijgen met onzekerheid en ongemak?

Prijstransparantie: Het grote mysterie van laadtarieven

Een van de meest opvallende bevindingen van het Nationaal Laadonderzoek 2024 is het gebrek aan prijstransparantie bij openbare laadpalen. Maar liefst 31% van de EV-rijders geeft aan meestal niet te weten wat ze betalen wanneer ze hun auto opladen bij een openbare laadpaal in hun buurt. Dit percentage is weliswaar gedaald ten opzichte van vorig jaar, maar blijft een zorgwekkend probleem.

Het is verbazingwekkend dat in een tijdperk waarin we gewend zijn aan prijsvergelijkingssites en transparante tarieven voor vrijwel alles, het opladen van een elektrische auto nog steeds een beetje een gok kan zijn. Je komt aan bij een laadpaal, sluit je auto aan en hoopt maar dat de rekening niet te hoog uitvalt.

Hoewel er steeds meer aanbieders van laadpassen en apps zijn die inzicht proberen te geven in de tarieven, blijft het een wirwar van verschillende aanbieders, abonnementen en tariefstructuren. En zelfs met een laadpas is het niet altijd duidelijk wat je uiteindelijk gaat betalen.

Het gebrek aan prijstransparantie zorgt voor onzekerheid en frustratie bij EV-rijders. Het kan er zelfs toe leiden dat mensen minder geneigd zijn om hun auto openbaar op te laden, wat de overstap naar elektrisch rijden kan belemmeren. Ad hoc laden, waarbij je direct bij de laadpaal betaalt zonder abonnement of laadpas, biedt meer transparantie, maar wordt door slechts een klein percentage van de EV-rijders gebruikt.

De vraag is: waarom is er nog steeds zo weinig prijstransparantie bij openbare laadpalen? Ligt de verantwoordelijkheid bij de aanbieders van laadpalen, die hun tarieven duidelijker moeten communiceren? Of moet de overheid ingrijpen en strengere regels opleggen om consumenten te beschermen? Het is in ieder geval duidelijk dat dit een probleem is dat dringend moet worden aangepakt. Waarom weten we nog steeds niet wat laden kost? En hoe kunnen we verwachten dat mensen massaal overstappen op elektrisch rijden als ze niet eens weten wat het ze gaat kosten? Een landelijke verplichting voor prijstransparantie bij openbare laadpalen zou daarom een eerste stap naar een eerlijkere EV-markt kunnen zijn.

Slim laden en bidirectioneel laden: De toekomst of een loze belofte?

Het Nationaal Laadonderzoek 2024 schetst een beeld van de EV-rijder als een vooruitstrevende tech-savvy burger, klaar om de nieuwste snufjes te omarmen. Slim laden, waarbij de auto oplaadt wanneer de stroom het goedkoopst of het groenst is, en bidirectioneel laden, waarbij de auto stroom terug kan leveren aan het net, worden gepresenteerd als dé toekomst van elektrisch rijden. Maar is deze toekomst wel zo dichtbij als we denken?

Hoewel de interesse in deze technologieën groot is – bijna de helft van de ondervraagden is geïnteresseerd in bidirectioneel laden – blijkt uit het onderzoek dat de daadwerkelijke adoptie nog ver achterblijft. Slechts een kleine minderheid maakt gebruik van dynamische energietarieven, en van bidirectioneel laden is nog vrijwel geen sprake. Deze technologie is ook nog amper beschikbaar.

Is dit een geval van grootspraak van de industrie, of zijn er andere factoren die de adoptie van deze technologieën belemmeren? De kosten spelen zeker een rol. Slimme laadpalen en de benodigde software zijn vaak duurder dan traditionele laadpalen. En bidirectioneel laden kan de accu van de auto extra belasten, wat kan leiden tot een kortere levensduur en mogelijk hogere onderhoudskosten.

Daarnaast is er nog veel onduidelijkheid over de voordelen voor de consument. Hoewel slim laden kan leiden tot lagere energiekosten, zijn de besparingen vaak beperkt. En hoewel bidirectioneel laden kan bijdragen aan de stabiliteit van het elektriciteitsnet, is het de vraag of consumenten bereid zijn om hun accu hiervoor te gebruiken, vooral als dit ten koste gaat van de actieradius van hun auto.

De belofte van "rijdende acu’s" die het energienet ondersteunen klinkt mooi, maar de realiteit is complexer. Zolang de voordelen voor de consument niet duidelijk zijn en de technologie niet betaalbaarder wordt, zullen slim laden en bidirectioneel laden waarschijnlijk een niche blijven. Het is een kip-en-ei probleem: zonder voldoende gebruikers is er weinig stimulans voor investeringen in de technologie, en zonder betaalbare en gebruiksvriendelijke technologie zullen weinig mensen de stap zetten.

Laden in het buitenland: De eeuwige hoofdpijn voor EV-rijders

Hoewel Nederland vooroploopt in de ontwikkeling van laadinfrastructuur, blijft het laden in het buitenland helaas vaak nog een grote uitdaging voor EV-rijders. Bijna 40% van de respondenten in het Nationaal Laadonderzoek geeft aan problemen te ervaren bij het laden over de grens. De grootste struikelblokken zijn onduidelijkheid over het gebruik van laadpassen en defecte laadpalen.

Het is opvallend dat deze problemen al jaren spelen en dat er weinig verbetering lijkt te zijn. Ondanks de toename van het aantal laadpalen in Europa, blijft de ervaring voor EV-rijders vaak frustrerend. Het gebrek aan uniforme standaarden voor laadpassen en betalingssystemen zorgt in combinatie met defecte of onvindbare laadpalen voor verwarring en onzekerheid. Deze problemen ondermijnen ook het idee van grensoverschrijdende mobiliteit met een elektrische auto.

Is elektrisch rijden echt voor iedereen?

Het Nationaal Laadonderzoek 2024 schetst een beeld van een land dat goed op weg is naar een elektrische toekomst. Maar achter de positieve cijfers schuilen uitdagingen die niet genegeerd kunnen worden. De tweedeling tussen thuisladers en mensen die afhankelijk zijn van openbare laadpalen, het gebrek aan prijstransparantie, de ontoegankelijkheid van nieuwe technologieën en de problemen met laden in het buitenland roepen allemaal vragen op over de inclusiviteit van de EV-revolutie.

Elektrisch rijden mag dan wel in opmars zijn, maar het is duidelijk dat er nog een lange weg te gaan is voordat we kunnen zeggen dat het echt voor iedereen is. Zolang deze fundamentele problemen blijven bestaan, dreigt elektrisch rijden een privilege te blijven voor degenen met een eigen oprit en een goed gevulde portemonnee. Het is tijd voor een eerlijke discussie over de werkelijke kosten en baten van elektrisch rijden, en over de maatregelen die nodig zijn om ervoor te zorgen dat deze transitie eerlijk en toegankelijk is voor iedereen. Als de EV-revolutie werkelijk voor iedereen is, waarom blijven zoveel fundamentele problemen dan onopgelost?

De sceptici: Onbekend maakt onbemind

Hoewel het Nationaal Laadonderzoek zich richt op de ervaringen van EV-rijders, mogen we niet vergeten dat er nog een grote groep mensen is die én geen EV rijdt én sceptisch tegenover elektrisch rijden staat. Deze groep, vaak niet vertegenwoordigd in dergelijke onderzoeken, voelt zich soms overvallen door de snelle opmars van de elektrische auto en de bijbehorende veranderingen. Ze zien de transitie naar elektrisch rijden als iets dat hen door wordt opgedrongen, zonder dat hun zorgen en twijfels serieus worden genomen.

Een deel van dit wantrouwen is gericht op de overheid en de mainstream media, die zij zien als dragers van een "agenda" die hen probeert te dwingen over te stappen op EV's. Dit wantrouwen wordt vaak gevoed door verouderde of onjuiste informatie, waardoor hardnekkige misvattingen over elektrische auto's blijven bestaan.

Natuurlijk spelen ook de kosten een rol bij de sceptici. Hoewel de prijzen van EV's dalen, zijn ze qua aanschaf nog steeds vaak duurder dan vergelijkbare benzine- of dieselauto's. Daarnaast zijn er zorgen over de actieradius, de beschikbaarheid van laadpalen en de levensduur van de accu. Veel mensen zijn zich ook niet bewust van de snelle ontwikkelingen op het gebied van accutechnologie en laadinfrastructuur, waardoor ze blijven vasthouden aan achterhaalde ideeën over elektrisch rijden. En die achterhaalde informatie blijven ze gebruiken om ‘tegen’ te zijn.

Het is daarom duidelijk dat er nog veel werk aan de winkel is om deze groep sceptici te overtuigen. De overheid en de automobielbranche moeten beter communiceren over de voordelen van elektrisch rijden, de feiten over accutechnologie en de voortdurende verbeteringen in laadinfrastructuur. Alleen door open en eerlijk te communiceren en misvattingen weg te nemen, kunnen we ervoor zorgen dat de transitie naar elektrisch rijden breed gedragen wordt en niet alleen een zaak is van een kleine groep enthousiastelingen.

Onze toekomst is een gedeelde verantwoordelijkheid

Het Nationaal Laadonderzoek 2024 laat zien dat er nog veel werk aan de winkel is om elektrisch rijden echt voor iedereen toegankelijk te maken. De overheid, de auto-industrie en laadpaalaanbieders moeten samenwerken om de knelpunten aan te pakken en ervoor te zorgen dat de EV-revolutie niet alleen voor de happy few is.

• Investeren in laadinfrastructuur: De uitbreiding van het laadnetwerk, vooral in stedelijke gebieden en langs snelwegen, is van groot belang om laadstress te voorkomen en de actieradiusangst te verminderen.
• Prijstransparantie: Het is tijd voor duidelijke en uniforme tarieven bij openbare laadpalen, zodat EV-rijders weten waar ze aan toe zijn en niet voor onaangename verrassingen komen te staan.
• Stimuleren van slim laden en bidirectioneel laden: Door middel van subsidies, voorlichting en samenwerking met energiebedrijven kunnen deze veelbelovende technologieën toegankelijker worden gemaakt voor een breder publiek.
• Verbetering van de internationale laadinfrastructuur: Samenwerking met andere Europese landen is essentieel om de problemen met laden in het buitenland aan te pakken en grensoverschrijdende elektrische mobiliteit te bevorderen.
• Open en eerlijke communicatie: Los van de bevindingen uit het onderzoek, is het van groot belang om de dialoog aan te gaan met sceptici en hen te voorzien van correcte en actuele informatie over elektrisch rijden. Door misvattingen weg te nemen en de voordelen van EV's op een begrijpelijke manier uit te leggen, kunnen we het vertrouwen winnen en de overstap naar elektrisch rijden voor iedereen aantrekkelijker maken.

De transitie naar elektrisch rijden is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Door samen te werken, te investeren in oplossingen en door duidelijk en transparant te communiceren kunnen we ervoor zorgen dat elektrisch rijden niet alleen een duurzame, maar ook een eerlijke, toegankelijke en duidelijke keuze wordt voor iedereen.